แชร์
‘วัชพืชหรือหญ้า’ ถือเป็นศัตรูตัวสำคัญสำหรับชาวไร่ ชาวนาและเกษตรกร เพราะถึงแม้จะดูจากภายนอกแล้วจะเหมือนไม่มีพิษมีภัย ไม่ได้ดูอันตรายเหมือนเวลาต้นไม้ติดโรคหรือถูกทำลายด้วยแมลงต่างๆ แต่จริงๆ แล้ววัชพืชสามารถทำลายต้นไม้และสวนของเกษตรกรได้ และเพื่อให้การกำจัดหรือควบคุมให้วัชพืชนั้นหยุดโตอย่างมีประสิทธิภาพ จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่เกษตรกรจะต้องรู้จัก และทราบลักษณะของวัชพืชนั้นๆ เสียก่อน เพื่อที่จะวางแผนและเลือกวิธีกำจัดที่ถูกต้องได้อย่างปลอดภัย และไม่ใช้สารเคมีที่เป็นอันตราย
ลองมาดูกันดีกว่าว่า วัชพืชคืออะไร มีลักษณะทางพฤกษศาสตร์หรือวงชีพของวัชพืชประเภทไหนที่มักพบและทำลายสวนและไร่นาบ้าง รวมถึงมีวิธีกำจัดแบบปลอดสารพิษอย่างไรจึงจะกำจัดหญ้าเหล่านี้ได้อย่างถาวร
‘วัชพืช’ คือ พืชประเภทหนึ่งเช่นกัน เพียงแต่เป็นพืชที่ขึ้นผิดที่ ผิดตำแหน่ง เช่น โตขึ้นมาในสวน ไร่ นา ที่ทางเกษตรกรทำการปลูกพืชเศรษฐกิจเอาไว้ และวัชพืชเหล่านี้ได้เข้ามาทำการแย่งสารอาหาร จนทำให้ส่งผลต่อระบบการผลิตทางการเกษตรในทางลบอย่างการทำให้พืชที่ตั้งใจปลูกใกล้ตาย หรือเจริญเติบโตได้ไม่เต็มที่ นอกจากนี้วัชพืชมักจะเป็นที่อยู่อาศัยของเหล่าแมลงศัตรูพืชหลากหลายชนิด เช่น เพลี้ยแป้งสีชมพู, เพลี้ยแป้งมะละกอ, แมลงหวี่ขาว, ไรแดง, ไส้เดือนฝอยรากปม เป็นต้น
ก่อนจะทำการกำจัด เกษตรกรควรทำความรู้จักกับวัชพืชให้ดีเสียก่อน ทั้งในแง่ของลักษณะของวงจรชีวิต และจุดอ่อน-จุดแข็ง ซึ่งช่วยทำให้การกำจัดวัชพืชมีประสิทธิภาพมากขึ้นได้ด้วย
ปกติแล้วจะแบ่งลักษณะของวงจรวัชพืชออกเป็น 2 แบบ คือ
จุดอ่อนของวัชพืชฤดูเดียวคือการออกดอกติดเมล็ดแล้วตาย หากกำจัดวัชพืชก่อนการออกดอกติดเมล็ด ก็จะช่วยลดการสะสมของเมล็ดวัชพืชได้
วัชพืชฤดูเดียวบางชนิดจะสามารถขยายพันธุ์ได้ทางลำต้น เวลากำจัดวัชพืชประเภทนี้ไม่ควรจะดายหญ้าหรือไถพรวน เพราะหากถูกตัดเป็นชิ้นเล็กๆ จะแพร่กระจายได้เร็วขึ้น ส่วนวัชพืชแบบข้ามปี จะสามารถแตกต้นใหม่ได้จากส่วนลำต้นหรือส่วนหัวที่อยู่ใต้ดิน ดังนั้นจึงควรกำจัดแบบถอนรากถอนโคนออกไป
มาดูวัชพืชที่เกษตรกรไทยมักพบกันบ่อยๆ ดีกว่าว่า มีอะไรบ้าง ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นวัชพืชฤดูเดียวหรือเป็นพืชล้มลุก มีอายุสั้น ซึ่งสามารถแบ่งออกเป็น 3 ประเภท คือ
สำหรับวิธีการกำจัดวัชพืชหรือหญ้าโดยการไม่ใช้สารเคมีนั้นมีหลายวิธี เช่น การใช้แรงงานอย่างการใช้จอบถางหรือมือถอน, การใช้วัสดุคลุมดินที่ช่วยทําให้เมล็ดวัชพืชไม่สามารถงอกขึ้นมาได้ ถ้าได้ก็จะช้ามาก หรือถ้าอยากกำจัดวัชพืชหรือหญ้าถาวร แนะนำให้ใช้สารสกัดจากพืชที่ช่วยป้องกันและกำจัดวัชพืชแทน ซึ่งสารสกัดจากพืชนี้ปลอดภัย ไร้สารตกค้าง เนื่องจากเป็นสารธรรมชาติที่สารนั้นถูกย่อยสลายโดยจุลินทรีย์และปลดปล่อยสารชีวเคมีสู่สิ่งแวดล้อม เพื่อไปรบกวนหรือยับยั้งการเจริญเติบโตของวัชพืช ตั้งแต่เริ่มงอกจนถึงระยะต่างๆ เราเรียกปรากฏการณ์นี้ว่า อัลลีโลพาธี (allelopathy) หรือ สารอัลลีโลเคมิคอล (allelochemical) หรือ สารอัลลีโลพาธิก (allelopathic compound)
ส่วนวิธีการปลูกนั้นสามารถคัดเลือกพืชที่มีคุณสมบัติในการยับยั้งการงอกของเมล็ดหรือการเจริญเติบโตของต้นกล้าของวัชพืช เช่น สารสกัดจากหญ้าขน, สารสกัดใบสาบเสือและกระถินเทพา โดยนำมาปลูกรวมในระบบการปลูกพืช เช่น การปลูกเป็นพืชหมุนเวียน พืชข้างเคียง หรือพืชคลุมดิน เพียงเท่านี้ก็จะสามารถกำจัดหญ้าแบบถาวรได้แล้ว
จะเห็นว่า การกำจัดวัชพืชหรือหญ้าอย่างถาวรนั้นไม่จำเป็นต้องใช้เพียงแค่สารเคมี ซึ่งเป็นอันตรายต่อสุขภาพของผู้ใช้งาน ต่อพืช ดิน และผู้บริโภค แต่ยังมีวิธีการกำจัดวัชพืชและหญ้าอีกหลายวิธี ซึ่งหนึ่งในนั้นคือ การใช้สารสกัดจากพืชที่ไม่จำเป็นต้องลงแรงด้วยการถอน การดายหญ้าที่เสี่ยงทำให้วัชพืชบางชนิดกระจายตัวและเพิ่มจำนวนมากขึ้นได้ อีกทั้งยังปลูกร่วมกันกับพืชเศรษฐกิจหลักด้วยการปลูกเป็นพืชหมุนเวียน พืชคลุมดินได้อีกด้วย
